THU VỀ

Mùa Hạ quay quắt nắng, mùa Hạ vật vã vắng cây, mùa Hạ từng thản nhiên quăng lửa đỏ lòe vào bao cuộc mưu sinh không máy lạnh đã chẳng còn ở đó. Sau cái ào ạt, dữ dội của cơn mưa giã từ, ngập ngừng mãi rồi mùa Thu cũng đến. Chắt chiu thả những nồng nàn...

Mùa Thu loang màu thời gian, nôn nao bước ra từ giấc mơ hao khuyết, ảo diệu gợi về quá vãng. Ký ức mảnh như sợ tơ, giăng mắc suốt miền không tên, rối bời ngàn năm không gỡ...

HẮN...

Tan sở, hắn không về nhà ngay như mọi bữa mà rẽ vào một quán nhỏ tồi tàn cuối con phố hẹp. Quăng cái cặp sờn rách, lỗ chỗ tróc lớp da bên ngoài như chính cuộc đời công chức của hắn, hắn đờ đẫn gọi một chai rượu. Hắn uống suông, uống một mình để cái cay xè thấm vào từng tế bào nơi cổ họng rồi từ từ làm tê liệt hệ thần kinh, đốt cháy những ý nghĩ đang vón cục trong não – đó là cách hắn đối diện với những méo mó, què cụt của người và của đời. 

ĐÔI DÒNG VỀ 30-4

Đã 40 năm trôi qua, nhưng tôi vẫn nhớ như in những tháng ngày ấy. Cái xóm nhỏ vắng vẻ, heo hút nơi chúng tôi sơ tán bỗng nhộn nhịp khác thường. Mọi người quẳng hết công việc hàng ngày, chỉ làm một việc duy nhất là túm năm, tụm ba bàn tán, ngóng tin tức về các cánh quân Quân giải phóng đang tiến về Sài Gòn. Chiếc Radio hiệu National cũ kỹ của nhà tôi bỗng chốc trở thành của quý. Ở cái xóm Núi quạnh hưu này, chiếc Radio ấy là phương tiện duy nhất đem đến cho chúng tôi chút thông tin ít ỏi. Những khuôn mặt gầy guộc, khắc khổ của người dân xóm tôi rạng ngời niềm vui khi nghe tin chiến thắng dồn dập dội về. Không biết từ đâu mà trong thời buổi khó khăn lúc ấy, nhà nào cũng có một tấm bản đồ to cỡ gấp bốn lần tờ giấy A4 để treo trên tường và cứ một thị xã/thành phố miền Nam thất thủ là lũ trẻ con chúng tôi lại dán lên đó một lá cờ đỏ bằng bàn tay non nớt, vụng về. 

THỜI QUỶ DỮ LÊN NGÔI

 Ngày gằn gặt. Nhở nham. Tiếng cưa rít lạnh câng.

Những con quỷ mang bộ mặt người được sinh ra từ cuộc đi hoang đầy máu và hận thù đang vót vét những bữa tiệc cuối cùng. Từng ngoạm đất, uống tài nguyên, quay cuồng trong quán tính ăn và cơn thòm thèm nhai nuốt, lũ quỷ không tim ngấu nghiến những hàng cây – hồn phố.

TÍNH CÁCH VIỆT (kỳ cuối- tiếp theo)

Người Việt thiếu tư duy phản biện

Như đã nói ở trên, phát biểu của Thủ tướng được “dịch” thành bốn cơ hội/khả năng sau: 1- Thoát Hán; 2- Tổ quốc trên hết!; 3- “Xoay trục” sang phương Tây; 4- Dân chủ. Bốn cơ hội này (như người Việt tự “dịch”) đã thắp lên niềm tin, hy vọng về một Việt Nam chuẩn bị cất cánh và thừa để ve vuốt tinh thần, khát khao, ý chí của dân Việt trong nhiều ngày qua – điều mà Thủ tướng đã nhếch môi cười mỉm, biết trước khi hành động.

TÍNH CÁCH VIỆT (Kỳ cuối)

Người Việt thiếu tư duy phản biện

Một trong những “đức hạnh” của khoa học là ươm trồng, nuôi dưỡng tư duy phản biện (Critical thinking). Tư duy phản biện là mô hình tư duy về một chủ đề, một vấn đề bất kỳ; trong đó, chủ thể cải tiến chất lượng tư duy bằng việc điều khiển một cách thành thạo các cấu trúc nền tảng có sẵn của tư duy và áp đặt các tiêu chuẩn của hành động trí tuệ lên quá trình tư duy.

Tư duy phản biện bảo vệ chủ thể tư duy không bị người khác lừa phỉnh và không tự lừa phỉnh chính mình. Nhờ có tư duy phản biện, con người chủ động phá bỏ các tường rào cấm kỵ, tiếp cận duy lý khi phân tích các hiện tượng tự nhiên và xã hội.

TÍNH CÁCH VIỆT (Kỳ II)

Người Việt thích “tự sướng”

Trong không khí hừng hực thù Tàu, chống Tàu, mong muốn bộ máy lãnh đạo cấp cao có những tuyên bố, phản ứng quyết liệt, thể hiện tinh thần dân tộc, lời phát biểu về “hữu nghị viển vông” của Thủ tướng (21-5-2014) như mồi lửa châm vào đám củi khô, thổi bùng lên một cơn bão…."tự sướng” của người Việt. Đa số dân Việt hào hứng mơ, say sưa mơ, đắm mình trong ảo vọng - ảo vọng về một ngày không xa "thoát Trung","thân Mỹ", tiến gần tới bến bờ dân chủ. Đây, các cung bậc tự sướng của người Việt:

TÍNH CÁCH VIỆT (Kỳ I)

Giữa những ngày hè tháng Năm nắng gắt, có một câu chuyện nóng bỏng, trở thành tâm điểm chú ý, thu hút sự quan tâm của toàn xã hội. Câu chuyện đó, chỉ trong phút chốc, đã tạo nên sự hưng phấn, hứng khởi hiếm thấy của người Việt, thậm chí đã thắp lên những đốm sáng, những ngọn lửa le lói hy vọng về một bước ngoặt tích cực, quan trọng nâng tầm đất nước. Xin được gọi câu chuyện bằng cái tên “Thủ tướng và biển Đông”; đồng thời, lấy câu chuyện làm trục và những vấn đề xoay quanh để thử luận bàn về tính cách người Việt.

BỌN “PHẢN ĐỘNG”

Hôm qua anh ấy nhắn tin, dặn dò mình thể hiện lòng yêu nước bằng cách không tham gia biểu tình chống Tàu: “Thủ tướng Chính phủ đề nghị mọi người dân thể hiện lòng yêu nước, không nghe kích động, không tham gia biểu tình trái pháp luật, góp phần giữ gìn an ninh trật tự và an toàn xã hội”. He he. Câu chuyện có vẻ “hình sự” rồi đây. Cái bọn “phản động” không biết ở đâu ra, thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình”, xúi giục gây rối, đập phá linh tinh, xấu hết cả hình ảnh đất nước, khiến anh mình “cực chẳng đã” phải cấm dân ta biểu tình bày tỏ lòng yêu nước. Giặc đến nhà mà cứ phải ngồi bịt mồm, kệ nó muốn làm gì thì làm – ơ, hóa ra như thế thì dân mình hèn à? Mồ cha cái bọn “phản động”, chúng thâm độc thật, quyết làm cho dân mình hèn đây. Không biết mày ngang, mũi dọc chúng thế nào mà xảo quyệt thế? Máu trinh thám nổi lên, mình quyết định đi xem mặt bọn “phản động”.

CÓ LẼ NÀO ĐẤT NƯỚC CHẲNG LỚN LÊN?

Hôm nay (11-5-2014) ở Hà Nội, trước Đại sứ quán Trung Quốc (46-Hoàng Diệu) diễn ra biểu tình phản đối Trung Quốc xâm nhập trái phép lãnh hải Việt Nam. Tôi quyết định đi – tham gia và chứng kiến. 9h sáng cùng cô bạn thân đã có mặt tại chỗ. Công an, cảnh sát, kiểm soát quân sự, trật tự viên… đứng dày đặc khắp các ngả đường. Trước ĐSQTQ có hàng rào sắt kiên cố dựng sẵn, công an đứng bảo vệ vòng trong, vòng ngoài. Cửa ĐQSTQ đóng im lìm, lặng im như một nấm mồ. Ở bên ngoài, không khí nóng hừng hực. Nhiệt độ tăng dần, khí thế của người biểu tình dâng cao, người đổ về ngày càng đông. Không có chỗ gửi xe, mọi người tự xếp xe vào lề đường, tự bảo quản.

VIẾT CHO NHỮNG THIÊN THẦN BÉ BỎNG

Tháng Tư – tháng chuyển mùa. Một giao mùa không giống như bao giao mùa khác. Một giao mùa đẫm nước mắt và những tiếng khóc đau đớn, xé lòng, ai oán bởi những cái chết bất thường, vô lý của bao thiên thần nhỏ bé. Hơn 100 ca mắc bệnh sởi tử vong – có nỗi đau nào hơn thế, có nước mắt nào đắng chát hơn thế khi văn minh nhân loại đã tiến những bước dài, khi y học đã không còn lạ lẫm với bản đồ gen người, với công nghệ tế bào gốc, với nhân bản vô tính…, thì ở đất nước “bền gan” nuôi giấc mộng bước tới “thiên đường chủ nghĩa xã hội”, người ta đành bất lực trước một căn bệnh vốn lành tính, thông thường, giản đơn.

HOA XUYÊN TUYẾT

Ngày xửa, ngày xưa, đã lâu lắm rồi, khi Trái đất vẫn còn là một tinh cầu vắng lặng, ở chín tầng mây xanh ngắt, có một vườn Địa đàng lung linh hoa nắng. Một ngày kia, Adam và Eva đã không cưỡng nổi lòng mình, lén ăn trái cấm, khiến Thượng đế nổi giận, đầy họ xuống mặt đất hoang sơ, chỉ có mùa Đông gió rét. Trước khi Adam và Eva rời xa Thiên đường, Thượng đế ban cho họ một ân huệ cuối cùng: Biến những bông tuyết đang rơi thành những chiếc chuông hoa mỏng manh xinh xắn, trắng muốt gọi mùa Xuân về – hoa Xuyên tuyết, loài hoa của hy vọng.

Náu mình trong lớp tuyết dày lạnh lẽo suốt mùa Đông, thoáng khẽ một chút róc rách tan băng, một làn gió Xuân rất mỏng, những bông Xuyên tuyết nhỏ nhoi lặng lẽ cựa mình bừng dậy. Như giấc mơ nồng nàn, thuần khiết đến ngất ngây, hoa Xuyên tuyết là bí ẩn của đất trời, ăm ắp trong mình sức hồi sinh mãnh liệt, rung lên tiếng chuông trắng muốt, ngập tràn tình yêu.

CÕI RIÊNG

Thời gian thấm thoát thoi đưa, thoắt cái, một năm đã lùi xa trở thành quá khứ. Một năm nhiều biến động, sóng gió đã qua đi, chở theo cả nỗi buồn lẫn niềm vui. 365 ngày tròn trịa khép lại, những bọt bèo, phù du theo dòng thời gian trôi đi hết, để đọng lại, lắng lại những hạt vàng lóng lánh, tinh khôi.

Một năm. Tôi đã đi qua những luẩn quẩn vô thường, đi qua những điều tưởng chừng như không thể, đã học những bài học lớn lao từ những trò dâu bể, để lắng lại mình cho chan chứa yêu thương.

TẢN MẠN THÁNG 12

Tháng 12. Rét ngọt, giá buốt, đẫm lạnh. Sương sớm bảng lảng, mỏng như một tiếng thở dài. Gió miên man những nỗi niềm, thổi qua muôn dặm trần ai.

Tháng 12. Cập rập, hối hả, gấp gáp vòng quay cuộc đời, liêu xiêu phận kiếp con người, một năm rũ áo qua nhanh.

Tháng 12. Ký ức, hồi vọng, hoài cảm… man mác, mong manh như sợi tơ trời, phủ mờ bụi bặm nhân gian. 

Tháng 12 như chuyến đò cuối cùng, vót vét những vô thường, vun gom ngổn ngang buồn vui, xuôi dòng thời gian, trôi về quá khứ.

Tháng 12 quắt quay nỗi nhớ, lần tìm hơi ấm bàn tay, em tựa vào bờ vai yêu thương, khát khao đong đầy, tím ngắt, thăm thẳm một miền yêu.

Tháng 12 khép lại cánh cửa thứ 365, hé một khuông trời lấp lánh, tinh khôi, thánh thót tiếng chuông giao mùa, ngân khúc Thánh ca nguyện cầu, để đừng bao giờ có khoảnh - khắc- không - nhau.

Cuối tháng 12-2013.

XIN ĐỪNG NGẮT CHÙM HOA THẠCH THẢO!

Hà Nội đã cuối Thu, mùi hoa sữa nồng nàn, hanh hao nỗi nhớ. Những chiếc lá vàng chao nghiêng trên con ngõ nhỏ, cô đơn như vũ điệu lạc loài của bầy chim về muộn.

Em theo dấu chân anh về Đà Lạt có sương mờ lãng đãng giăng mắc cuối chiều. Đà Lạt u buồn và cô tịnh, mùa Thu se sắt rơi trên những đóa hoa Thạch thảo dịu dàng, mong manh, nhuộm tím cả khung trời xao xác gió. Anh là kẻ lãng du, thong dong dạo chơi giữa kiếp người ăm ắp những giọt vui lẫn những giọt buồn, phiêu bồng với những khúc du ca sặc sỡ sắc màu, cung bậc nào cũng đau đáu như nhau.

Em mong được là tiếng ru trong vắt đến tận cùng vô thức, xin anh đừng có phôi pha, đừng để mùa Thu day dứt, đừng để mùa Thu lỗi hẹn. “Ta ngắt đi một chùm hoa thạch thảo/Anh nhớ cho, mùa thu đã chết rồi/Chúng ta sẽ không tao phùng được nữa/Mộng trùng lai không có ở trên đời…”.

Thu muộn, 10-2013. 

ẢO VỌNG VÀ KHÁT VỌNG

1- Những ngày này cả Việt Nam chìm trong nước mắt. Nước mắt lã chã rơi trên gò má đen sạm của người cựu chiến binh với bộ quân phục bạc màu chưa phôi pha khói đạn chiến trường. Nước mắt thành dòng trên khuôn mặt đen đúa nắng mưa của những người nông dân cả đời chỉ biết đến hạt lúa, củ khoai. Nước mắt ầng ậng trong đôi mắt những bà mẹ Việt Nam chín, mười lần tiễn đưa khúc ruột của mình lên đường ra trận nhưng chưa một lần đón sự trở về. Nước mắt nhòa trên khuôn mặt những nhân sĩ, trí sĩ đã đi qua một thời vang bóng. Nước mắt chảy dài trên gò má măng tơ của những cô cậu thanh niên chưa từng nếm mùi chiến tranh và bom đạn. Nước mắt hoen trên những khuôn mặt bầu bĩnh của các học sinh mầm non thậm chí chưa hiểu thế nào là niềm vui và nỗi buồn…. Đã lâu, lâu lắm rồi, Việt Nam mới lại nhiều nước mắt đến thế!

NHẤT CHI MAI

1- Buổi sáng thức dậy, lên mạng, lướt Web, xem tin“lề phải”. Một mảng hiện thực sẫm màu: Giá rau quả tăng vọt sau bão; cuộc tấn công Syria có thể đẩy giá dầu thô trên thế giới lên mức 150 USD/thùng… giá xăng ở Việt Nam sắp tăng theo; Bắc Triều Tiên xử bắn nữ ca sĩ Hyon Song-wol; tai nạn giao thông Việt Nam ở mức thảm khốc; Việt Nam xếp Top trên của thế giới về vấn nạn tham nhũng…. Ngột ngạt không khí “thời thổ tả”.

2- Kích chuột xem “lề trái” có gì hay ho. Một mảng trời vần vũ mây đen: Dạy học sinh gian dối ngay trong ngày khai trường; phát biểu gây sốc của Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan: “Người ta ăn của dân không chừa thứ gì"; súng lại nổ vì chuyện đất đai; giáo xứ Mỹ Yên  nổi gió… Cầu đau xin cả loài người…

ĐẢO LỘN

Ra đảo Cát Bà vào hôm biển động. Gần 200 con người bị sóng vật lên, nhồi xuống hơn hai giờ đồng hồ trên con tàu cánh ngầm hình như… “không cánh”. Tiếng hú hét của đám thanh niên, tiếng trẻ con khóc ngằn ngặt… giống trong ngày tận thế. Ngộp thở, thiếu không khí…ngỡ như đã cận kề ranh giới sống/chết. Bộ óc đang lộn nhào vì sóng biển chập chờn một ý nghĩ: Sự ĐẢO LỘN quả thật khủng khiếp. Một liên tưởng bay vụt tới – cái ngột ngạt của thiếu oxy lúc này giống hệt cái ngột ngạt của cuộc họp cơ quan, khi mọi giá trị đảo lộn đến chóng mặt và bất ngờ chỉ vì một thứ không giá trị (hoặc rất ít giá trị) - cái ghế. Và những neuron thần kinh yếu ớt trong cơn say sóng cứ thoi thóp mơ về hai từ TRẬT TỰ.

Cát Bà, tháng 7-2013